Het werken met een 3D-laserscanner is een vrij nieuwe manier van werken volgens het BIM-model. Maar wat houdt laserscannen in en wat kun je allemaal met een 3D-scanner? Daar hopen wij je met behulp van dit blogartikel een zo duidelijk mogelijk antwoord op te geven.
Wat is 3D-laserscanning?
Wanneer we te maken hebben met renovatie, een verbouwing of herbestemming van een bestaand object, is het erg belangrijk dat we de bestaande situatie goed in kaart weten te brengen. Vaak komt het voor dat we niet meer beschikken over actuele informatie, omdat deze gebaseerd is op aannames of op verouderde gegevens. Het is dan zaak om een inmeting te gaan doen van dit bestaande gebouw.
Dat inmeten kan op een aantal verschillende manieren. Zo kun je bijvoorbeeld met een lange meetband, een kladblok en een pen te werk gaan. Het lastige alleen is dat deze klus altijd met twee personen moet worden uitgevoerd en dat we er tijdens het uitwerken nog achter kunnen komen dat we bepaalde maten vergeten zijn. Een alternatief hiervoor is het inmeten met een total station. Nu kunnen we al in ons eentje meten, maar het blijft tijdrovend en er bestaat nog altijd een kans dat we enkele maten vergeten. Wanneer we echt snel, nauwkeurig en alle informatie van een bestaand object goed willen documenteren, is een 3D-laserscanner de uitkomst. Met dit instrument kun je eenvoudig alleen het meetwerk verrichten, en het voordeel is dat de scanner alles inmeet. Zo heb je achteraf nooit een ontbrekende maat tijdens het uitwerken van de scandata.
Hoe werkt een 3D-laserscanner?
Een 3D-laserscanner is dus uitermate geschikt om bestaande objecten in te meten. Het principe van de scanner is net als de total station lasertechniek. De scanner meet eigenlijk met behulp van een laser miljoenen punten, en met behulp van hoek en afstand krijgen deze punten allemaal een X-, Y- en Z-coördinaat. Dit doet de scanner volledig automatisch; wanneer je de scanparameters hebt ingesteld, draait de scanner 360 graden en is de complete situatie binnen een afstand van bijvoorbeeld 80 meter gescand als een soort van 3D-foto. Al deze punten zijn vervolgens met een nauwkeurigheid van ca. 2 mm. Ingemeten. Naast het scannen van de omgeving met punten is het ook mogelijk om een 3D-foto te maken, deze wordt in hoge resolutie toegevoegd aan het puntenbestand zodat je ook een gekleurde pointcloud krijgt en de foto’s kan gebruiken om in te meten.
Wanneer je een bestaand object in gaat scannen, is het heel gebruikelijk dat je meerdere scans gaat maken. Dit omdat je binnen en buiten gaat inmeten of bijvoorbeeld meerdere verdiepingen. Het is dat belangrijk dat al deze losse scans aan elkaar worden gekoppeld. Eerder werd dit vaak gedaan door middel van targets. Deze targets kunnen spheres zijn – ronde bollen met een vaste diameter – of zogenoemde checkerboard targets, dit zijn zwart-wit geblokte platen. Er zijn softwareprogramma’s die deze targets herkennen en automatisch aan elkaar kunnen koppelen.
Met de huidige generatie 3D-laserscanners is het zelfs al mogelijk om realtime scans aan elkaar te koppelen terwijl je aan het meten bent. Om dit mogelijk te maken is het zeer belangrijk dat er telkens voldoende overlap tussen de scans zit. Het kan dus zijn dat je na de eerste scan de scanner 10 meter verder op weer neerzet en wanneer er overlap is zal deze automatisch direct op de juiste plek gezet worden.
Hoelang een scan duurt is afhankelijk van de dichtheid van de punten. Met andere woorden: hoe kleiner de afstand is, des te langer is de scantijd. Wanneer de dichtheid op een afstand van 10 meter bijvoorbeeld 5 mm is, kan het zijn dat de scan 5 minuten duurt. Maar wanneer je de dichtheid vergroot naar 2mm, kan de scantijd bijvoorbeeld 10 minuten zijn.
Hoeveel scans nodig zijn, hangt erg af van het bestaande object. Zo kan het voorkomen dat een bepaald gebouw alleen buitenom gescand dient te worden. Mogelijk ben je met het uitvoeren van slechts vijftien scans hier al klaar mee. Maar wanneer je bijvoorbeeld een monumentale boerderij van binnen en buiten wil scannen, zijn er al snel vijftig scans nodig. Het kan ook zijn dat je meerdere dagen moet scannen. Je kunt dan de volgende dag gewoon weer starten waar je de vorige dag gestopt bent.
Wat kan ik met 3D-laserscanbestanden?
Zoals je hebt kunnen lezen, meet een 3D-laserscanner dus miljoenen punten. Al deze punten samen noem je een pointcloud of een puntenwolk. Zo’n pointcloud kan vervolgens in diverse programma’s geïmporteerd worden, zodat je er een 3D-model van kan maken. Je gebruikt dan de pointcloud als een hulpmiddel voor het modelleren, voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld Tekla Structures of Autodesk Revit. Maar je kan de pointcloud ook gebruiken om deze te vergelijken met het bestaande model als een soort clash-detectie.
Bij wat oudere scanners is het gebruikelijk dat je de scandata van de scanner haalt en vervolgens op je PC / laptop deze scandata gaat bewerken om er een bruikbare pointcloud van te maken. Tegenwoordig met bijvoorbeeld de Trimble X7 is het al mogelijk om de scandata direct te exporteren zodat je de pointcloud direct kan openen, dit scheelt erg veel kostbare tijd.
3D-laserscannen bij Visser Assen
Bij Visser Assen zijn we al jaren bezig met het verkopen en verhuren van 3D-laserscanners. Op dit moment is de Trimble X7 ons topmodel, deze werkt in combinatie met een softwareprogramma genaamd Trimble FieldLink. Dit het is hetzelfde programma wat ook bij onze total stations werkt. Het voordeel is dat wanneer je bijvoorbeeld al wat langer werkt met een total station het ook heel makkelijk is om te gaan scannen, want je doet dit met hetzelfde programma. Deze scanner wordt bij niet alleen verkocht, maar ook verhuurd, dit kan erg aantrekkelijk zijn wanneer je niet dagelijks met verbouwingen of renovatie te maken hebt maar slechts zo nu en dan. Door een korte training te volgen zal je zien dat het gelukkig heel eenvoudig is om zelf met behulp van een 3D-laserscanner een bestaand gebouw in te meten.
Benieuwd naar de mogelijkheden of wens je graag nog wat meer informatie? Dan horen we het graag en kun je altijd contact met ons opnemen!
Laserscanners bekijken ►
