De wereld van de wegbebakening en verkeersmaatregelen is constant in beweging. Verkeersregels en verkeersborden komen en gaan. Een vrij nieuwe vorm van een weggedeelte is de zogenoemde fietsstraat. Maar was is nu precies een fietsstraat en welke bijzondere verkeersregels gelden er allemaal? Daar hopen wij je in dit blogartikel voldoende duidelijkheid in te scheppen.
In Assen, de hoofdstad van de mooie provincie Drenthe, wordt hard gewerkt aan de aanleg van een zogenoemde fietssnelweg. Het is de bedoeling dat fietsers over dit brede fietspad snel van Assen naar de stad Groningen kunnen fietsen. Speciaal voor dit doel wordt deze snelweg voor de fiets omgedoopt tot een fietsstraat. Een fietsstraat kun je eenvoudig herkennen aan het verkeersbord L51, zoals hierboven staat afgebeeld. Het gebruik van een officiële fietsstraat is natuurlijk aan een aantal regels gebonden. Welke, dat lees je verderop in dit artikel.
Fietsstraat of fietspad, wat is het verschil?
Velen zullen misschien ten onrechte denken dat een fietspad en een fietsstraat twee dezelfde begrippen zijn. Toch zijn er nog wel wat verschillen op te noemen. Zo is een officieel fietspad al vele tientallen jaren te herkennen aan het verkeersbord G11. Een fietspad is dan ook een weggedeelte of een vrijliggend pad dat is gereserveerd voor fietsers. Ook snorfietsers hebben toestemming om gebruik te maken van een fietspad. Een fietspad is echter geen rijbaan. Een weg met aan beide zijden een fietsstrook mag dus niet een weg met meerdere rijbanen worden genoemd. Brommers, motoren en auto's mogen niet over een fietspad rijden.
Een fietsstraat is – vaak een brede – een straat die is ingericht als fietsroute. Op een fietsstraat is het echter wél toegestaan om hier als automobilist van gebruik te maken. Het verkeersbord zegt echter wel dat de 'auto te gast' is. Dit wil zoveel zeggen dat het autoverkeer wordt beperkt door middel van de inrichting en het karakter van de fietsstraat. Je mag dus wel met je auto over de fietsstraat, maar je dient je snelheid te matigen tot een lager tempo en ruim baan te verlenen aan de fietsers, ook als deze rijden op een elektrische fiets.
Het doel van de fietsstraat
De ontwerpers van een fietsstraat hebben een helder doel voor ogen. Zo moet dit speciale fietspad een aantrekkelijk alternatief vormen voor de traditionele fietsroutes langs hoofdwegen. Of, zoals in Assen het geval is, weggebruikers uit de auto en op de fiets te krijgen. Maar vaker is het zo dat een fietsstraat wordt aangelegd in een woongebied, dat hierdoor een meer autoluw karakter krijgt. Speerpunt hierbij is echter wel dat de intensiteit van het verkeer op de oorspronkelijke weg bepalend is voor de uitvoering van een speciale straat voor fietsers. Wanneer te veel motorvoertuigen gebruikmaken van deze weg, is het helaas een onhaalbare kaart om een veilige fietsstraat aan te leggen. Bovendien dient de gemeente nog rekening te houden met de parkeercapaciteit. Een smalle straat waar bovendien moet worden geparkeerd, leent zich bijvoorbeeld niet om te worden ingericht als een fietsstraat.
De fietsstraat in Assen
Fietsstraat in verschillende vormen
De fietsstraten zoals wij die in ons land kennen, kennen in feite vier verschillende varianten. Deze zijn als volgt ingedeeld:
- De autoluwe woonstraat. Vaak wil het geval dat deze straten al zijn aangewezen als een fietsroute, waardoor er maar weinig aanvullende maatregelen nodig zijn
- Fietsers ruim baan aan de zijkant. Omdat zich aan beide weerszijden van de weg een brede, wijnrode fietsstrook bevindt, is de positie van de automobilist helder. Bij een hogere intensiteit van het verkeer wordt de autostrook verbreed om het onderling passeren van elkaar mogelijk te maken
- Fietsers meer in het midden van de weg. Door de fietsstrook meer te centreren langs de lengte-as van de weg, zullende fietsers met name in het midden rijden
- Rijbaanscheiding. Door het onderscheiden van twee rijrichtingen heeft dit een versterkend effect voor de fietser. Het inhalen en parkeren wordt tegengegaan. Vaak wordt dit gerealiseerd door een verhoging op de as en een smalle, zogenoemde redresseerstrook
Regels rond fietsstraten in Nederland in België
Het gebruik van de fietsstraat is in zowel Nederland als in België aan bepaalde verkeersregels gebonden. Lees dan ook de regels goed door en zorg dat je nooit meer voor verrassingen komt te staan.
Gebruik fietsstraat in Nederland:
In Nederland heeft de fietsstraat (nog altijd) geen juridische status. Hier zijn dan ook de normale regels van de Wegenverkeerswet van kracht. Fietsers houden dan ook zoveel mogelijk rechts op de fietsstraat en rijden met maximaal twee personen naast elkaar, mits ze geen andere weggebruikers hinderen. Gemotoriseerd verkeer op een fietsstraat kan te maken krijgen met extra beperkingen door middel van bijvoorbeeld een maximumsnelheid (zoals aangegeven door het verkeersbord A01-30) of een inhaalverbod voor motorvoertuigen (met behulp van verkeersbord F01). Het bord 'Fietsstraat auto te gast' is niet in het Reglement verkeersregels en verkeerstekens opgenomen en heeft dan ook geen enkele juridische status of waarde. Wel wordt aan wegbeheerders geadviseerd om bij de aanleg van een fietsstraat gebruik te maken van het standaard RVV-bord L51. Dit is echter geen verplichting.
Omdat er nog altijd geen officiële status is verleend aan de fietsstraat, hanteren veel gemeenten hun eigen regels. Zo kwam de stad Enschede al in 2017 met een duidelijk herkenbare fietsstraat. In deze Twentse stad zijn de speciale straten voor fiets in een rode kleur geverfd en voorzien van een op deze strook aangebrachte afbeelding van verkeersbord L51. In Enschede zijn op de fietsstraat fietsers de belangrijkste weggebruikers en hebben deze vrijwel altijd voorrang. Auto's zijn welkom, maar zijn er te gast en moeten hun snelheid aanpassen. Bovendien is er geen doorgaand autoverkeer toegestaan en mogen automobilisten uitsluitend inhalen als er geen tegenliggers zijn. Ten slotte zijn de Enschede fietsstraten uitgevoerd met een uitwijkstrook aan de zijkant.
Fietsstraat in België:
Bij onze zuiderburen is het concept 'fietsstraat' al in 2012 opgenomen in de Belgische Wegcode. In december van dat jaar werden twee verkeersborden toegevoegd aan het verkeersreglement, namelijk het bord F111 (begin van een fietsstraat) en het bord F113 ('einde van een fietsstraat'). In 2019 werd dit concept bekrachtigd door de mogelijkheid fietszones te realiseren door zonale geldigheid aan het verkeersbord F111 toe te kennen. Om de wildgroei aan verkeersborden rondom een fietsstraat te vereenvoudigen, geldt sinds augustus 2021 dat het bord F111 dat een fietsstraat aanduidt slechts geldig is tot het eerstvolgende kruispunt. Het gevolg hiervan is dat het verkeersbord F113 overbodig is geworden en dat dit bord daarom is afgeschaft
In België is het begrip 'fietsstraat' als volgt gedefinieerd: "Een straat die is ingericht als fietsroute, waar specifieke gedragsregels gelden ten aanzien van fietsers, maar waarop tevens motorvoertuigen zijn toegestaan." In Vlaanderen, Wallonië en Brussel mogen de fietsers dan ook de volledige breedte van de rijbaan gebruiken (in een eenrichtingsstraat) of de rechterhelft van de weg (in het geval van een tweerichtingsstraat). Motorvoertuigen mogen overigens wel gebruikmaken van een fietsstraat, maar het is voor hen verboden fietsers in te halen. De snelheid op een fietsstraat mag nooit hoger liggen dan 30 kilometer per uur, en deze maximumsnelheid geldt voor alle weggebruikers.
Verkeersbord L51 Fietsstraat kopen ►
Bronnen:
