Als belangrijke speler in de markt voor bouwmaterieel, is Visser Assen al sinds 1974 hét aanspreekpunt voor alles op het gebied van tijdelijke stroomvoorziening op de bouwplaats. Maar wat komt er nu allemaal precies bij kijken en wat heb je allemaal nodig? Daar hopen wij je in dit blogartikel een zo goed mogelijk antwoord op te kunnen geven.
Het voor elkaar maken van een tijdelijke stroomvoorziening op de bouwplaats is aan strenge regels gebonden. Maar gelukkig kan Visser Assen je te allen tijde van informatie voorzien. Op de bouwplaats wordt namelijk op een tijdelijke basis gebruikgemaakt van een elektrische installatie. Afhankelijk van de stroombehoefte kan deze voorziening eenvoudig of juist zeer geavanceerd en uitgebreid zijn. De tijdelijke stroomvoorziening kan soms enkele dagen tot soms wel jaren actief zijn.
Omdat de omstandigheden op de bouwplaats van dag tot dag kunnen verschillen, denk bijvoorbeeld maar eens aan vele regenbuien (elektrocutiegevaar!), en andere ruwe omstandigheden. Om deze redenen mag het dan ook geen wonder heten dat er strenge regels worden gesteld aan de tijdelijke stroomvoorziening op de bouwlocatie. En omdat de omstandigheden op de bouw weleens snel kunnen veranderen, is het verplicht om de bouwelektra regelmatig te laten onderhouden en te keuren.
Tijdelijke stroomvoorziening op de bouw: wetgeving en normering
Als je aan de slag gaat met een tijdelijke stroominstallatie, dan is er een aantal normeringen van kracht. Bovendien zul je je dienen te houden aan de volgende wetten:
- Arbobesluit
Artikel 3.4 van het Arbobesluit gaat in op de inrichting waar een tijdelijke stroomvoorziening op een bouwplaats aan dient te voldoen. Artikel 3.5 stelt eisen aan degenen die werkzaamheden aan een bouwplaatsinstallatie moeten uitvoeren. In het Arbobesluit artikel 3.29 worden nadere eisen gesteld aan een tijdelijke stroominstallatie.
- NEN 1010 en NPR 5310
Hoewel normen niet in de wet zijn vastgelegd, geven deze wel aan hoe een bedrijf of organisatie aan de wettelijke eisen kan voldoen. Normen worden dan ook wel opgevat als 'stand van de techniek' of 'stand der veiligheid'. Het kan echter wel mogelijk zijn dat een opdrachtgever de norm verplicht stelt. Binnen een bouwproject wordt in feite altijd de NEN 1010 als eis gesteld. In NEN 1010 bepaling 704 en NPR 5310 staan de eisen op welke manier een tijdelijke elektrische installatie op bouw- en sloopterreinen kan worden samengesteld en opgebouwd. Deze richtlijnen bevatten alle regels om een nieuwe tijdelijke installatie te ontwerpen, te bouwen, te installeren en te inspecteren.
- NEN 3140
Deze norm is misschien wel de bekendste norm die op het gebied van elektrische installaties van toepassing is. NEN 3140 is de norm waarin de bedrijfsvoering van laagspanningsinstallaties is vastgelegd. Elektra op bouwlocaties is een onderdeel van een laagspanningsinstallatie. Bovendien wordt het veilig werken met elektra in deze norm geregeld
- NEN-EN-IEC 60439
De NEN-EN-IEC 60439-4 is de norm waarin de veiligheidseisen omtrent de laagspanningsschakel- en verdeelinrichtingen zijn vastgelegd. Een deel ervan gaat specifiek over verdeelkasten, ook wel zwerfkasten of 'paddenstoelen' genoemd.
Praktische invulling van elektrische installaties op de bouw
Aansluiting bouwstroom
Voor een tijdelijke stroomvoorziening op de bouwplaats kun je gebruikmaken van zowel een aggregaat – of natuurlijk een schoon alternatief in de vorm van een stroommodule van Wattsun – of een aansluiting op het elektriciteitsnet. Hierbij is het belangrijk dat de voedende installatie voldoende stroom kan leveren. Een goed en gedegen ontwerp van je stroombehoefte is dan ook essentieel. Hierbij dien je rekening te houden met het gevraagde vermogen, dus welke elektrische gereedschappen en machines er zoal worden ingezet.
Het totaal van de vermogens van alle afzonderlijke machines op de bouwplaats wordt in de elektrotechniek het opgesteld vermogen genoemd. Dit wordt weergegeven in kilowatt (kW) of kilovoltampère (kVA). Bij berekening van het benodigde vermogen wordt er altijd van uitgegaan dat slechts 70% van het vermogen op 1 moment wordt gevraagd.
Bij een grotere of meer ingewikkelde installatie dient een degelijk plan te worden opgesteld door een technicus die een elektrotechnische opleiding heeft afgerond. Ditzelfde plan wordt bovendien gebruikt voor de bouwaanvraag bij het nutsbedrijf. Op basis van dit plan wordt ook het aantal bouwmeterkasten, zwerfkasten en de lengte en dikte van de krachtstroomkabels bepaald.
Bouwmeterkast en verdeelkasten
De tijdelijke elektriciteitsinstallatie op de bouwplaats bestaat uit ten minste één hoofdbouwkast, de zogenoemde bouwmeterkast. Bij grotere installaties bestaat de installatie zelfs uit meerdere bouwkasten. Daarnaast wordt de elektriciteit op de bouwlocatie verder verdeeld door middel van de kleinere verdeelkasten of zwerfkasten. De voeding van het elektriciteitsbedrijf komt binnen in het netbeheerders-gedeelte van de bouwmeterkast. Dit is een afgesloten deel van de bouwkast en is uitsluitend toegankelijk voor de netbeheerder. Aan deze zijde wordt dan ook de elektriciteitsmeter geplaatst.
In het voor het bouwbedrijf toegankelijke gedeelte van de hoofdstroomkast zijn de hoofdbeveiligingen van de verschillende groepen geplaatst. Bovendien bevindt zich hier een groot aantal aansluitingen voor krachtstroomkabels en contactdozen. Let erop dat je bovendien de sinds 2018 verplichte aardpen aan de bouwmeterkast bevestigt en in de grond slaat.
Afhankelijk van het type bouwmeterkast en de grootte van de installatie worden afgaande kabels naar zwerfkasten en vast opgestelde machines verbonden door middel van:
- vast aangesloten grondkabels
- gecertificeerde en goedgekeurde krachtstroomkabels
De stroomverdeelkasten worden dus door middel van grondkabels of krachtstroomkabels met CEE-verbindingen van stroom voorzien. De bouwmeterkast is hiervoor uitgevoerd met beveiligingen zoals installatieautomaten en aardlekbeveiligingen. Dit kan echter ook een combinatie zijn (aardlekautomaat). Op de zwerfkasten zijn verschillende contactdozen aangebracht om hier elektrische apparaten op aan te sluiten.
Aandachtspunten en regels met betrekking tot tijdelijke stroomvoorziening
- Doorkoppeldozen zijn uitsluitend bestemd voor het doorkoppelen van zwerfkasten. Deze mogen nooit of te nimmer worden gebruikt voor het aansluiten van elektrische gereedschappen en/of machines
- Een bouwmeterkastdient te allen tijde te zijn afgesloten
- De binnenzijde mag niet toegankelijk zijn zonder gebruik te hoeven maken van een sleutel of schroevendraaier
- Er mag geen vuil of vocht binnen kunnen dringen (beschermingsgraad IP44). Dit geldt ook voor de contactdozen
- Wanneer de massa meer bedraagt dan 30 kg, dient de bouwkast te zijn uitgevoerd met hijsogen en/of handvatten
- Een opstelplaats moet zodanig zijn dat tijdens werktijd de bouwkast eenvoudig is te bedienen en onderhouds- en bedieningswerkzaamheden veilig kunnen worden uitgevoerd. Ook moet er altijd voldoende ruimte zijn om te kunnen vluchten in het geval van een calamiteit. Daarom moet er minimaal 70 cm rondom vrij worden gehouden
- Op de hoofdbouwmeterkast moet zijn aangegeven van waaruit deze wordt gevoed
- Elke bouwkast moet zo zijn uitgevoerd dat de totale installatie kan worden uitgeschakeld en kan worden vergrendeld
Krachtstroomkabels en verlengkabels
Voor een complete tijdelijke stroomvoorziening op de bouwplaats zijn verlengkabels natuurlijk onmisbaar. Deze kabels, in 230 volt en 400 volt krachtstroom, vormen de levensaders tussen onder andere je bouwmeterkast en de zwerfkast, de zwerfkasten onderling, tussen je bouwketen, naar je bouwlampen, bouwradio of betonmolen, en natuurlijk nog veel meer elektrische apparaten en gereedschappen. Het zal je dan ook niet verbazen dat ook deze verlengkabels en krachtstroomkabel aan een aantal eisen dienen te voldoen.
De kabels en leidingen mogen zowel permanent, semi-permanent als tijdelijk zijn. Kabels voor permanent of vast gebruik, zoals bijvoorbeeld grondkabels, zijn buitengewoon stug. Dat is ook nodig, want zo wordt de kabel veel beter beschermd in het geval van graafwerkzaamheden. Grondkabels mogen eventueel worden hergebruikt, maar het spreekt dan voor zich dat deze kabels opnieuw worden gekeurd. Ook is het van belang dat de isolatieweerstand wordt gemeten, om zo doorslag en sluiting te voorkomen. Er zijn vele materiaal- en kabelsoorten beschikbaar.
Wil je graag een opgeruimde bouwplaats of wil je voorkomen dat men kan struikelen over je krachtstroomkabels? Dan is het toegestaan om de kabels en leiding netjes in de grond te verwerken. Wel dien je dan rekening te houden met de volgende regels:
- de minimale diepte waarop de kabels worden ingegraven dient een halve meter te zijn (50 cm dus)
- de kabelloop is op een tekening vastgelegd en beschikbaar op de bouwlocatie
- de kabelloop is gemarkeerd met behulp van piketpalen, die met elkaar zijn verbonden met een lint
- graven is enkel toegestaan na toestemming en onder toezicht
- uitsluitend YMvK-as of gelijkwaardig toepassen
Er is bovendien een grote verscheidenheid aan kabels gemaakt van flexibel materiaal ter beschikking. Deze krachtstroomkabels worden met name gebruikt om een verbinding te leggen tussen de bouwmeterkast en de gemakkelijk te verplaatsen zwerfkasten, of juist van een bouwkast naar een machine op krachtstroom. Wil je gebruikmaken van flexibele en gemakkelijk te gebruiken krachtstroomkabels 400 volt, houd dan rekening met de volgende voorschriften:
- krachtstroomverlengkabels moeten zo worden geplaatst dat de kans op beschadiging minimaal is
- wanneer kabels op hoogte worden geplaatst, dient 'doorhangen' te worden voorkomen. Plaats dus voldoende ophangbeugels
- boven (bouw)wegen dienen de kabels op voldoende hoogte te zijn geplaatst (plaats indien nodig een waarschuwingsbord)
- snoeren van elektrisch handgereedschap dienen dezelfde kwaliteit te hebben, dit mag wel een lichtere versie zijn
- vinylkabels (huishoudelijke kwaliteit) mogen niet worden ingezet in de bouw. Het gebruik van kabels met een mantel van rubber of neopreen is verplicht
Accu-gereedschap geniet de voorkeur in nauwe en geleidende ruimten
Het werken in besloten ruimten zoals kruipruimten, putten, sleuven of geaarde tanks brengt altijd een risico met zich mee. Zeker wanneer je hier aan de slag wilt gaan met elektrisch gereedschap. Er is dan immers een flink vergroot risico op elektrocutie aanwezig. Uiteraard gaat deze vlieger ook op voor het werken op bordessen van metaal. Bij het werken in deze potentieel gevaarlijke situaties worden dan ook strenge eisen gesteld aan werkzaamheden met elektrische apparatuur:
- Elektrisch handgereedschap dient bij voorkeur gereedschap op accu te zijn. Als alternatief zou je gebruik kunnen maken van elektrische machines die werken op een laag voltage (lager dan 50 volt) die kunnen werken op een veiligheidstransformator. Als laatste alternatief kan gebruik worden gemaakt van 230 V handgereedschap klasse II of I met geïsoleerde handgrepen, aangesloten op een scheidingstransformator. Let er dan wel op dat deze transformator buiten de ruimte is geplaatst en er slechts één apparaat is aangesloten
- Verplaatsbare elektrische arbeidsmiddelen van klasse I, die gezien het vermogen of werking niet kunnen worden aangesloten op een veilige zeer lage spanning of op een beschermingstransformator, dienen achter een 30mA-aardlekschakelaar te worden geplaatst. De aardlekschakelaar dient periodiek te worden gecontroleerd en gekeurd
- Verplaatsbare bouwlampen mogen uitsluitend worden gebruikt wanneer deze worden gevoed door een interne accu of batterijen. Bouwlampen op een veiligheidstrafo (< 50 volt) mogen eveneens worden toegepast. Deze bouwlampen zijn dan ook geclassificeerd als Klasse 3 bouwlampen. Looplampen en handlampen die uitsluitend werken op 230 volt mogen nooit of te nimmer worden gebruikt, zelfs niet wanneer deze op een transformator zijn aangesloten
Elektrische storingen op de bouwplaats
Tijdens de werkzaamheden op de bouw kun je natuurlijk altijd te maken krijgen met elektrische storingen. Verreweg de meeste storingen zullen zich voordoen in het verplaatsbare deel van de elektrische installatie, en dan met name:
- isolatiefouten in elektrische gereedschappen (meestal door vocht en vervuiling) en beschadigde leidingen in combinatie met vocht zorgen er voor dat de aardlekbeveiligingen de betreffende groep of kast uitschakelen
- tijdens de wintermaanden worden elektrische storingen met name veroorzaakt door bouwkachels en stroomvretende halogeenlampen
- het doorkoppelen van stroomverdeelkasten en het gebruik van meerdere kabelhaspels achter elkaar is gevaarlijk. Door de verhoogde circuitweerstand bestaat er een grote kans dat bij een sluiting in een aangesloten toestel of in een kabel de beveiliging in de bouwkast niet meer aanspreekt. Het apparaat staat dan mogelijk onder spanning en blijft onder spanning staan
Bouwstroomkasten en de omgang met hun beveiligingen
Alle bouwkasten, zowel de bouwmeterkasten als de zwerfkasten, zijn uitgerust met een aantal beveiligingen. Dit zijn onder meer zekeringen, installatieautomaten en aardlekschakelaars. Wanneer een dergelijke beveiliging in werking treedt – dus als de stroom als gevolg hiervan uitvalt –, dan wordt vrijwel direct de schakelaar weer omgezet en de apparatuur weer ingeschakeld. Logisch natuurlijk, maar verstandig is anders. Beter is het om na te gaan wat de oorzaak van de stroomuitval is.
Het vervangen van zekeringen door andere met een hogere stroomwaarde – 'zodat de stroom niet weer wordt uitgeschakeld' – is volgens de Arbowet verboden.
Bouwelektra en veiligheid voor de omgeving
Bouwlocaties bevinden zich met name in een bebouwd gebied. In deze omgeving lopen, werken, leven en spelen mensen van alle leeftijden. De wet vereist dan ook dat het het bouwterrein wordt afgezet door middel van een deugdelijke omheining in de vorm van bouwhekken. Bovendien is het verplicht de elektrische apparaten na afloop van de werkzaamheden uit te schakelen. Zorg ervoor dat onbevoegden (zoals spelende kinderen) deze machines niet eenvoudig weer kunnen inschakelen.
Ten slotte wil het op grotere bouwprojecten nog weleens gebeuren dat de bouwplaats niet meer of slechts voor een deel kan worden afgesloten. Bij pauzes blijven de zwerfkasten, kabelhaspels, bouwliften en tafelzagen vaak onbeheerd en onder spanning achter. Dit is verboden. De hoofdschakelaar van de zwerfkasten dient uitgeschakeld en vergrendeld te worden.
Tijdelijke stroomvoorziening op de bouw: een absolute must
Als je dit blogartikel uitvoerig hebt doorgelezen, ben je als het goed is alweer een stuk wijzer geworden over alle ins en outs met betrekking tot een deugdelijke stroomvoorziening op de bouwplaats. Een veilige en deugdelijke stroomvoorziening op de bouwlocatie is een absolute must. Want het moet natuurlijk niet te spannend worden op de bouuw.
Heb je echter nog vragen of en hoe Visser Assen iets voor jouw tijdelijke stroomvoorziening kan betekenen? Neem dan vrijblijvend contact met ons op!
Alles voor bouwelektra en bouwverlichting bekijken ►
bron:
aboma
